Van de website Kate Raworth (14/02/2019):
‘Donut economie’
De uitdaging waar de mensheid voor staat is het voldoen aan de behoeften van allen binnen de mogelijkheden van de planeet. Dat wil zeggen: ervoor zorgen dat niemand tekort komt aan levensvoorwaarden (variërend van voedsel en onderdak tot gezondheidszorg en een politieke stem), zodanig dat we met z’n allen niet de maximale druk op de levensondersteunende systemen van de Aarde overschrijden. Systemen waar we van afhankelijk zijn, zoals een stabiel klimaat, vruchtbare bodem en een beschermende ozonlaag. De Donut van sociale en planetaire grenzen is een speelse en serieuze poging om een kader te vormen voor die uitdaging en vormt een kompas voor de menselijke vooruitgang, de komende eeuw.
Het milieukundige plafond bestaat uit negen planetaire grenzen, zoals uiteengezet door Rockstrom et al, waarboven onacceptabele milieuschade en mogelijk overschrijden van omslagpunten van Aardse systemen optreden. De twaalf aspecten van de sociale ondergrens zijn afgeleid van de internationaal overeengekomen sociale standaarden, zoals deze in 2015 opgesteld zijn door regeringen in de ‘sustainable development goals’ (duurzame onwikkelingsdoelen). Tussen de sociale en planetaire grenzen ligt het milieukundig veilige en sociaal rechtvaardige gebied waar de mensheid welig kan tieren.
• In de 21e eeuw is een groter doel dan een groeiend Bruto Nationaal Product (‘BDP’) nodig: voldoen aan de mensenrechten van eenieder, binnen de grenzen van onze leven-biedende planeet… in plaats van het najagen van een immer groeiend BDP, is het tijd om uit te vinden hoe voorspoed bereikt kan worden in balans met de natuur.
• Het is tijd om de economie opnieuw vorm te geven, een economie ingebed in de maatschappij en ingebed in de natuur, aangedreven door de zon.
• De kenmerken van de ‘rationele economische mens’: zelfzuchtig, geïsoleerd, berekenend, met een onveranderlijke smaak en dominerend over de natuur… Maar het individu is meer dan dat: sociaal, wederzijds afhankelijk, inschattend, beweeglijk in waarden en afhankelijk van de levende planeet. Het is mogelijk om de mens te heropvoeden…
• Ontwerp economie zodanig dat het zijn producten veel meer herverdeelt, verder gaand dan het herverdelen van inkomen: zoeken naar het herverdelen van rijkdom. Vooral rijkdom in de vorm van land, ondernemingen, technologie, kennis en het vermogen om geld te creëren.
• Een economisch ontwerp zodanig dat het een circulaire – niet lineaire – economie vormt en om de rol van de mensheid als schakel in de cyclische processen van de aarde te herstellen.
• Groei werd voorgespiegeld als remedie tegen vele sociale, economische en politieke kwalen… Groei van het GDP werd van een politieke mogelijkheid tot een politieke noodzakelijkheid, in feite een politiek doel.
• Wat we nodig hebben: economiën die ons voorspoed bieden, ongeacht of deze economieën nu groeien of niet.
• Wat stelt de mens in staat tot voorspoed? Een wereld waarin eenieder een leven met waardigheid heeft, kansen krijgt en een rol in de samenleving heeft. En dat alles binnen de grenzen van de leven-biedende planeet.
• De Donut: een ecologisch veilige en sociaal rechtvaardige plek voor mensen.
• Het Holoceen schonk ons een betere plek dan ooit: een stabiel klimaat, zoet water in overvloed, een bloeiende biodiversiteit en gezonde oceanen.
• We hebben het Holoceen achter ons gelaten en komen in onbekend terrein met als naam ‘Antropoceen’. In één generatie is de mensheid tot een geologische kracht op planetaire schaal uitgegroeid.
Verder lezen: Kate Raworth ‘Doughnut Economics’ – Penguin Random House 2017.